Eerste handvat voor inschatten ecologische effecten aquathermie
Wat zijn de effecten van koudelozingen op de waterkwaliteit en ecologie? Dit is een belangrijke vraag voor waterbeheerders die vergunningaanvragen voor aquathermie-installaties beoordelen. Het WARES-rapport over koudelozingen bij winning van thermische energie uit oppervlaktewater (TEO) biedt voor het eerst een handvat.
De verwachting is dat aquathermie in 2030 ongeveer 40 procent van de landelijke warmtevraag kan dekken. Anke van Houten, adviseur waterbeleid bij de Unie van Waterschappen: “Vergunningverleners krijgen in de praktijk al steeds vaker aanvragen voor aquathermie-installaties. Als het gaat om warmtewinning uit oppervlaktewater moeten ze de ecologische effecten inschatten. Hierbij zien we dat zij handvatten nodig hebben. Het is een mijlpaal dat we met STOWA en Rijkswaterstaat deze eerste versie van het beoordelingskader kunnen presenteren en we hopen dat dit vergunningverleners helpt.”
Steeds urgenter
De kennis over mogelijke effecten op de waterkwaliteit en ecologie bij deze duurzame technologie is nog zeer beperkt. Tegelijkertijd is de warmtetransitie steeds urgenter. Waterschappen willen graag een steentje bijdragen in Regionale Energiestrategieën (RES). Een van de adviezen in dit rapport is daarom om praktijkervaring op te doen met aquathermie en de effecten op de waterkwaliteit en ecologie te meten. De gegevens uit monitoring en gebruikerservaringen kunnen waardevol zijn bij het herijken van dit beoordelingskader.
Watertype specifiek
Als waterbeheerders vergunningaanvragen ontvangen, moeten zij toetsen of er mogelijk negatieve gevolgen zijn op de ecologie: zij gaan immers over behoud of herstel van de waterkwaliteit. Na winning van de warmte in een aquathermie-installatie volgt lozing van kouder water. Hoe zo’n koudelozing in de praktijk uitpakt, verschilt per installatie en per type oppervlaktewater. Het beoordelingskader beschrijft daarom stroomschema’s voor zeventien soorten oppervlaktewater. Het kader biedt inzicht wanneer aquathermie naar verwachting geen of nauwelijks negatieve effecten heeft, in welke situaties er mogelijk risico’s zijn en wanneer er nader onderzoek door een deskundige nodig is.
Dialoog
Het beoordelingskader is een mooie basis voor de verdere dialoog over zorgvuldige inpassing van aquathermie, stelt Henk Looijen, senior adviseur bij Netwerk Aquathermie. “We zijn heel blij dat het beoordelingskader er is. Het geeft niet alleen handvatten voor vergunningverleners, maar biedt ook initiatiefnemers meer duidelijkheid.”
Gezamenlijke monitoring
STOWA gaat verder met de ontwikkeling van het beoordelingskader als er nieuwe kennis voor handen is. Zoals nieuwe resultaten van onderzoeksprogramma WarmingUP en praktijkgegevens van waterbeheerders. “Voortdurende kennisontwikkeling over de ecologische effecten van aquathermie-installaties is nodig om meer inzicht in effecten te krijgen. Daarmee kunnen we dit beoordelingskader 1.0 verder uitwerken”, aldus Michelle Talsma, programmamanager watersystemen bij de STOWA. STOWA werkt daarom in het kader van WarmingUP aan een landelijk monitoringsprogramma. Er komt een community of practice om ervaringen met het beoordelingskader te delen. Betrokkenen kunnen hun vragen en suggesties ook mailen aan aquathermie@stowa.nl.
Waterbeheer en Regionale Energiestrategieën WARES
Dit project is onderdeel van WARES, het onderzoeksprogramma voor WAterbeheer en Regionale EnergieStrategieën. Het is in oktober 2019 gestart door de Unie van Waterschappen en het kenniscentrum van regionale waterbeheerders STOWA. Het doel: helder krijgen hoe aquathermie, windmolens, zonnepanelen en energieopslag een plek kunnen krijgen in het waterbeheer. Met focus op de bijdrage van waterbeheerders in de Regionale Energiestrategieën (RES). Speciale aandacht gaat uit naar de ecologische, juridische en governance aspecten van energieprojecten. WARES wordt mede mogelijk gemaakt door financiering van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.
