De rioolwaterzuiveringsinstallatie in Enschede van Waterschap Vechtstromen speelt een sleutelrol in de demofase van het landelijke UPPWATER-programma. Het waterschap gaat samen met Nijhuis Saur Industries en Witteveen+Bos, namens het samenwerkingsverband CLC Water, aangevuld met Jotem Water Solutions, NX Filtration en Van Remmen UV Technology – de komende jaren zuiveringstechnieken testen om medicijnresten uit afvalwater te verwijderen.
De locatie in Enschede is niet toevallig: de Twentse stad is volgens een STOWA-monitoringsprogramma een hotspot voor medicijnresten. “In de hotspotanalyse licht Enschede rood op”, zegt Rob Sjerps, projectmanager bij Waterschap Vechtstromen. “We hebben hier te maken met een hoge concentratie medicijnresten in het afvalwater, vanwege de grote stedelijke aanvoer met veel zorginstellingen en een universitair ziekenhuis.”
Vanaf het tweede kwartaal van 2026 wordt anderhalf jaar lang een demo-installatie getest die 50 kuub per uur kan verwerken. In totaal worden 4 proefopstellingen gebouwd met variaties van UV/ozon, nanoen ultrafiltratie membranen en verschillende voorbehandelingstechnieken. Doel is om te bepalen welke combinatie het meest effectief, duurzaam en toepasbaar is voor de beoogde fullscale installatie.
“Het gaat ons niet alleen om techniek”, zegt Sjerps. “We willen ook leren over kostenontwikkeling, beheer, acceptatie en opschaling. Onze unieke proces aanpak is gericht op efficiente productontwikkeling waarbij we het ontwerp van de demo continu toetsen aan de consequenties op de full scale”. De technieken die in de demo getest worden moeten een zuiveringsrendement van minstens 80 procent behalen, de norm die in de toekomst door de Europese Richtlijn Stedelijk Afvalwater wordt vereist.
“Sommige van de geteste technologieën halen nu al tot 95 procent. Maar we moeten goed kijken of dat echt nodig is.” De effectiviteit van de technieken wordt gemeten via monitoring. Daarbij wordt onder andere gekeken naar temperatuurinvloeden, membraankeuze en voorbehandelingsopties.
Een grote technische uitdaging is de behandeling van de geconcentreerde reststroom die overblijft na filtratie. “Terugvoeren naar de zuivering is geen optie. Dan concentreer je het probleem alleen maar.” Na de demofase moet uiteindelijk een fullscale-installatie, gepland voor eind 2028, van 500 kuub per uur gebouwd worden. Die stap wordt cruciaal voor het realiseren van de strategische doelen van Vechtstromen op het gebied van waterkwaliteit, innovatie en duurzaamheid.
Een van de unieke aspecten van het project is de samenwerking met Nijhuis Saur Industries. Via een Europese aanbesteding met een ‘concurrentiegerichte dialoog’ konden marktpartijen vooraf meedenken over de uitvraag. Sjerps: “Zo hebben we samen het best passende concept ontwikkeld.” Ondertussen toonde Vitens al belangstelling voor de ontwikkelingen in Enschede. Volgens Sjerps kijkt het drinkwaterbedrijf mee naar de mogelijkheden om het gezuiverde afvalwater te benutten als bron voor drinkwaterproductie. “Vitens is geïnteresseerd”, zegt Sjerps. “Misschien moeten we uiteindelijk wel extra investeren om marktproducten, zoals drinkwater of puur water, te kunnen produceren.”
Deze optie sluit aan bij bredere landelijke ambities om waterkringlopen te sluiten en efficiënter om te gaan met beschikbare bronnen. “Zeker in droge perioden, waarin de druk op grondwatervoorraden toeneemt, kan hergebruik van gezuiverd afvalwater een belangrijke rol gaan spelen.”
UPPWATER: samenwerken in de keten om te versnellen
UPPWATER jaagt de economische groei van de Nederlandse watertechnologiesector aan. Het is een 10-jarig programma (t/m 2032) dat intensiever samenwerken in de keten van innovatieve watertech stimuleert, pilots en fullscale demonstraties mogelijk maakt en belemmeringen wegneemt voor een versnelling van de opschaling naar de wereldmarkt. Het budget heeft omvang van ruim 340 miljoen Euro, waarvan 135 miljoen Euro gefinancierd wordt vanuit het Nationaal Groeifonds.
“De overheid speelt met de ondersteuning van programma’s als UPPWATER een cruciale rol”, zegt Ronald Wielinga, Operationeel Directeur bij Water Alliance, één van de partners in het programma. “Via projecten als UPPWATER doen we niet alleen meer kennis op, maar wordt die Nederlandse kennis ook beter gevaloriseerd voor het oplossen van wateren milieuvraagstukken in onze eigen markt En we koppelen deze oplossingen vervolgens aan andere partijen in binnen- en buitenland.”
Voor meer informatie scan de QR-code:
New Business is een rubriek die vier keer per jaar te vinden is in watervakblad H2O magazine en als onderwerp (Nederlandse) innovaties in de watertechnologie heeft. Naast een inleiding van Water Alliance directeur Hein Molenkamp worden diverse bedrijven geshowcased.
